Sivas Arkeoloji Müzesi’nde Hititlerin İcraatları Sergileniyor
Sivas Arkeoloji Müzesi’nde görülebilecek olan İspekçir stelinde, Hititlerin Anadolu’daki son temsilcileri Kral Kuzi Teşub, torunu 1. Arnuvantis, ve 1. Arnuvantis’in eşi ile onların torunu 2. Arnuvantis‘e ait tasvirler ve Luvi hiyeroglif yazıları bulunmaktadır.
Malatya’nın Darende ilçesinde 1907 yılında keşfedilen Geç Hitit dönemine ait İspekçir steli, Sivas Arkeoloji Müzesi’nde ziyaretçileri bekliyor.
Hitit krallarından Arnuvantis’in zaferlerini ve başarılarını anlatan yaklaşık 2 metre yüksekliğindeki stelin figürler ve hiyeroglif yazılarla bezendiği belirtilmektedir.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bora Uysal, İspekçir stelinin bulunduğu yer hakkında detayları paylaştı. Uysal’a göre stel, Malatya ile Darende arasındaki Tohma Çayı’nın kuzey yakasındaki İspekçir köyü yakınlarında keşfedilmiş ve adını oradan almıştır.
Uysal, stelin tasvirler ve Luvi hiyeroglif yazılarıyla süslendiğini vurgulayarak, “Köylüler tarafından bulunan kübik yapıda dikdörtgen prizma şeklindeki stel, üç yüzünde figürler ve yazıtlar içermektedir. Arka yüzeyi ise düzdür” açıklamasında bulundu.
“Hitit kraliyet ailesinde ölen ataların tanrı olduğu kabul edilir”
Hititlerin yıkılmasının ardından devam eden Hitit özelliklerini benimseyen küçük devletçiklerin ortaya çıktığını aktaran Uysal, şu bilgileri paylaştı:
“Karkamış, bu devletçiklerin en büyüklerinden biridir. Karkamış’ın toprakları oldukça geniştir ve Malatya’yı içine alır. Karkamış yöneticileri, Hitit devletinin kuruluş aşamasında bile küçük krallar olarak kabul edilir. 1200’lerde Kuzi Teşub adındaki kral, Karkamış’ın ve Malatya’nın hakimidir. Akrabalarından 1. Arnuvantis’i ise Malatya’nın yöneticisi olarak atamıştır. Stelde tasvirleri bulunan figürlerden biri, Kuzi Teşub’un torunu olan 1. Arnuvantis’i simgeler. Steli yaptıran kişi ise bu kralların torunu olan 2. Arnuvantis’tir. 1. Arnuvantis’in karısı da tanrılaştırılmıştır. Steli yaptıran 2. Arnuvantis ise ata-ruhlarının huzurunda bir ritüeli tasvir eden figürdür“
Stelin alt kısmında hiyeroglif yazılara ve üst kısımda figürlere yer verildiğini belirten Uysal, eseri yaptıran 2. Arnuvantis’in, Karkamış krallığı tarafından Malatya’ya kral olarak gönderildiğini açıkladı.
“4 Kuşak 11. Yüzyıl Kraliyet Ailesi”
Hititlerin yıkılmasının ardından Güney Anadolu, Güney Doğu Anadolu ve Suriye’nin kuzeyinde çeşitli şehir devletlerinin kurulduğunu belirten Uysal, “Stelde yer alan bilgiler, Kuzi Teşub’un 12. yüzyıldaki akrabalarını yansıtmaktadır. 4 kuşak, 11. yüzyıla tarihlenen stelde; Hitit inançlarına göre kraliyet ailesi üyeleri öldüklerinde tanrılaştırılır” açıklamasında bulundu.
Uysal, stelde yer alan kişilerin Hititlerin Anadolu’daki son temsilcileri olduğunu ifade etti. (AA)
